شماره پايان نامه:

۷۳۱

سال تحصيلي:

‎۱۳۸۸

چکيده:

تروريسم يکي از سه محور اصلي اين پايان نامه مي باشد. با وجود کثرت کاربرد تروريسم بويژه تروريسم بين الملل، مفهوم و تعريف واحد جهاني از آن وجود ندارد. علاوه بر مفهوم، علل و عوامل بوجود آورنده تروريسم و راهکارهاي مبارزه با آن نيز مورد اختلاف جامعه بين المللي است. فقدان مفهوم اجماعي و مورد پذيرش جهاني، معلول ماهيت چند بعدي و پيچيده تروريسم و نگاه سياسي دولتها به تروريسم است. در مقابل نبود مفهوم جهاني از تروريسم خود موجب معضلات و مشکلات فزاينده در مقوله تروريسم و مبارزه با آن شده است. يکي از صعوبت هاي آن عدم ترسيم مرزهاي روشن و تمايز آفرين تروريسم از دفاع مشروع بويژه در قالب مبارزات نهضت هاي رهايي بخش است. در مباحث اسلامي راجع به تروريسم علاوه بر سه محور مفهوم، عوامل و راهبردهاي مبارزه با تروريسم، مسئله ارجاع تروريسم به عناوين فقهي چون محاربه و بغي يا مستقل بودن آن، يکي از موضوع هاي اساسي در مباحث راجع به تروريسم است؛ زيرا تروريسم از منظر مفهومي و عناصر متشکله آن شباهت هايي با دو اصطلاح فقهي محاربه و بغي دارد. علاوه بر اصل مترادف بودن يا متفاوت بودن تروريسم و محاربه و بغي، آثار و پيامدهايي تئوريک و عملي که بر اين اختلاف يا ترادف مترتب است، نيز يکي از مباحث مهم در مقوله تروريسم است. به باور نويسنده مي توان تعريف ذيل از تروريسم را، منطبق با اصول حقوق بين الملل و بازتابنده برداشت بين المللي از آن دانست. " تروريسم عبارت است از توسل و يا تهديد به خشونت سيستماتيک و غير مشروع، عليه غير نظاميان، براي رسيدن به اهداف و خواسته سياسي از طريق ارعاب. " مبتني بر اين تعريف با وجود شباهت هاي تروريسم با محاربه و بغي، تروريسم در اسلام متفاوت با محاربه و بغي بوده، يک جرم مستقل مي باشد. اين اختلاف داراي آثار و پيامدهاي متعدد تئوريک و عملي مي باشد. اولا مترادف دانستن تروريسم با محاربه يا بغي، از منظر معيارها و شاخصهاي فقهي درست نمي باشد، ثانيا راهبرد مبارزه با تروريسم، مبتني بر پذيرش هر يک از اين فرضيات، متفاوت خواهد بود. راهبرد مبارزه و محاربه در فقه اسلامي، اصولا راهبرد کيفري است، و راهبرد مقابله با بغي، راهبرد نظامي - سياسي، اما راهبرد مبارزه با تروريسم به دليل شباهت هاي که با اين دو جرم دارد، ترکيبي از استراتيژي نظامي - سياسي و کيفري است. توجه به اين مسئله در مواجهه دولتهاي اسلامي با گروههاي تروريستي راهگشا مي باشد.